"Wat de boer niet kent, dat eet hij niet"!

4 reacties

Door W.H. Landmeter
Hellevoetsluis, 27 juli 2025

In het jaar 2024 is het nieuwe restaurant en keuken geopend in het van Weel Bethesda Ziekenhuis. Kwaliteit en een nieuw menu is van een hoge standaard. Helaas zijn de patiënten op zaal een andere mening toegedaan. Het regende klachten over het voedsel. Daar ikzelf ook te gast was in dit streekziekenhuis mocht ik ook een vorkje mee-prikken. In 2011 was ik door Smulweb gevraagd om instellingen en restaurants te beoordelen over hun kwaliteiten standaarden en gastvrijheid. Wat er toen gebeurde, kunt u hieronder nalezen.
De klachten zijn inmiddels verholpen door flink mee te denken en geen blad voor de mond te nemen als voedsel criticus. Toch wil ik u graag meenemen in dit proces.

Lekker eten, wie is daar nu geen liefhebber van, je hebt smaak roept de een, de ander heeft een overtuiging en dat is 2. Is het noodzakelijk om minder vlees te eten? De meningen hierover zijn verdeeld. De mens is dan biologisch gezien een dier die valt onder de omnivoren. Daar zijn nog 2 categorieën van: te weten de carnivoren en de herbivoren.

Voor de niet biologen onder ons even een verklaring: De Carnivoor is een vleeseter, de Herbivoor een planteneter, maar de Omnivoor is een alleseter oftewel een combi van die 1e 2 groepen. Het heeft alles te maken met het spijsverteringsstelsel van een dier. Kort? Dan een vleeseter. Lang? Dan een Planteneter!

Het lesje Biologie is hier wel mee om om een punt duidelijk te maken. Wat is gezond voor een mens? Gevarieerd voedsel uit de plantaardige zuil en ook voedsel ten gevolge van slacht, het vlees! Ondertussen bestaan er veel varianten in deze groepen mits het onbewerkt is en niet verrijkt door stoffen die een bijproduct zijn om iets beter er uit te laten zien. Fruit, groenten en vlees/ gevogelte en vis zijn de essentieel bouwstenen voor een gezond en goddelijk lichaam. Bijproducten zoals zout en suiker maken het eten smakelijker na bereiding of het dient een ander doel. Wat te denken van conserveren? ( lang houdbaar maken)

We maken nog altijd zelf de keuze wat wij in onze mond stoppen! Dat is mens eigen! Nu zijn er uitzonderen op deze regel, want wat als je buitenshuis verblijft? Tja, dan zoek je een snackbar op, of een fastfood gelegenheid. Anderen zoeken een restaurant uit wat voldoet aan een verwachting. Dineren of lunchen, ook hier veel verschillen in aanbod. Vaak is dit heel erg lekker, maar je dient dat niet te vaak te doen. Een special zo eens in de maand kan weinig kwaad. Het wordt anders als je niets te kiezen hebt. Dat kan smakelijk zijn of niet. Natuurlijk doen andere factoren er ook toe, te denken aan ziekte of vermoeidheid. Nu dan, schrijver heeft recentelijk op een ander verblijf gegeten en dat was noodgedwongen.

Het wakker worden aan allerhande slangetjes en medische apparatuur heeft een impact. Ineens in het ziekenhuis na een spoedopname. Mensen die je het naar de zin proberen te maken en je comfortabel te houden. Eten hoort daar gewoon bij. De algemene vraag wordt gesteld: "Wat wilt u eten?" Gezien het tijdstip is een licht ontbijt gewenst. " Doet u mij maar 2 bruine boterhammen met roomboter en cervelaat en oude kaas" , " graag aangevuld met een kop koffie met melk en een beker karnemelk. "Oh en ik zie eieren, doet u er mij, maar 1 daarvan met een zakje zout".

Cervelaat en oude kaas zit niet meer in ons assortiment, ook het zakje zout hebben wij niet meer, u kunt kiezen uit ham, kipfilet of jonge kaas. Met tegenzin kies ik voor de ham, de jonge kaas en kipfilet hebben voor mij een smaak van een stukje karton, smakeloos en flauw. De roomboter was wel voorradig, wel waren alle margarines en Becel verdwenen. Persoonlijk was ik daar niet rouwig om, margarines zijn immers plantaardig, het basisproduct is grijs ( ooit gewerkt bij de Remia fabriek) Allerlei hulpstoffen worden daaraan toegevoegd om het een uiterlijk te geven van boter. Kleurstoffen, bindmiddelen (want smeerbaar) en suikers. Roomboter is geschepte slagroom wat doorgeslagen is, daarna geperst in blokken, verpakt en naar de consument. Dus gezond? Jawel, een dierlijk product waar niet aan geknutseld wordt.

Dan het zakje zout voor het ei, de verklaring hiervoor, we gaan letten op de zoutinname van patiënten. Alle eten wordt bereid zonder zout, zodat u uitkomt op max. 6 gr zout per dag. Over suikers wordt totaal niet gesproken. Want in het brood zit al zout! 4 hele grammen. ( dat is op 750 gr, 4 gram zout, een brood bestaat uit 22 sneetjes exclusief de kapjes). Dus ik ga de discussie aan, het is niet smakelijk, weet u hoe ham gemaakt wordt? Separaat vlees dat met zout water gewonnen wordt, daarna geperst in blokken, gebonden met gelatine en zout water. ( 1 plakje ham bevat 24 gr zout). Kortom onsmakelijk bewerkt vlees wat uit "afval " gemaakt is. Gezond? Past dat in het streven naar minder zout?

De medewerkster loopt weg, ze heeft nog meer te doen. Ondertussen denk ik na hoe dit onvrijwillige menu verbeterd kan worden en wat de grondslag is. Ik reik naar mijn laptop en start het apparaat op. Open het postprogramma en schrijf mijn grieven neer m.b.t. het eten. Dit alles gericht aan het klachtenbureau van het desbetreffende ziekenhuis.

Er is een voorgeschiedenis, in 2013 was ik een lange tijd te gast in dit streekziekenhuis, eten wordt vers bereid in de eigen keuken en gedistribueerd over de diverse afdelingen. Goede porties, klein, medium en groot. Verse groenten, kruimige aardappelen en een smakelijk stukje vlees of vis. Een toetje bestaande uit vers fruit of zuivel. Veel keuze en variaties. Daarop besloten eens een recensie te schrijven over alle aspecten van het eten. Ik kan u vertellen dat het een ruime 8,5 scoorde, presentatie, kwaliteit en bereiding. Dat was 2013, nu in 2024/2025 een complete omwenteling. van een 8, 5 naar een magere 4. Onvoldoende! En na een persoonlijk gesprek met een manager ( verpleegafdeling) kwam de aap uit de mouw. De keuken is gereorganiseerd, een nieuwe schijf van 5 is geïntroduceerd. Tevens is nieuw beleid uitgerold. Verspilling tegengaan, bezuinigingen en een spiksplinternieuwe keuken vol met de modernste apparatuur. Iedereen blij zou men denken? Nee, de patiënt is ontevreden, het eten is smakeloos, zompig en beperkt tot 3 keuzes, waaronder de VEGA. Klachten stromen binnen, maar de oplossingen wil men niet aan. Uitgedacht achter een bureau door diëtisten en andere voedingsdeskundigen. Een ander dient te bepalen wat goed is voor de patiënt. Zo denk ik er ook over. Ineens was daar een telefoontje van het klachtenbureau. Of ik interesse zou hebben in een rondleiding door het hoofd voeding in deze keuken? Nou, daar had ik zeker interesse in, Hobby of beroep? Een keuze die heel dicht bij elkaar ligt. De afspraak gemaakt en de daarop volgende woensdag was het zover.

Binnenkomst:

Entree restaurant Bethesda-ziekenhuis

Ik stap het streekziekenhuis binnen en meld mij aan de balie van het restaurant, de “chef”, manager Jeroen, stapt met zekere tred door de klapdeuren van de keuken en we zoeken een bankje op in het restaurant. Een kop koffie wordt aangeboden en uiteraard geaccepteerd. Het gesprek wordt geopend door de gesprekspartner. “Dat was even schrikken, wat u allemaal vermeld. Uw opmerkingen hebben we zeer ter harte genomen. En gelijk er wat aan gedaan!” Hij doelt op de koffieautomaten. Ik stelde dat de melkpoeder in de automaten dextrose bevatten ( druivensuiker) een antiklontenmiddel. Echter, voor mensen met suikerziekte ( type 1 en 2) kan dit complicaties veroorzaken. “Inmiddels zijn we bezig de automaten te vervangen.” Meld hij.

Gesprek:

In het gesprek wat ik heb met Jeroen stel ik ook aan de orde dat in 2005 een rapport is verschenen. In dat rapport komt aan de orde dat patiënten goed moeten eten om aan te sterken. Dat de kwaliteit van het eten dusdanig te wensen overlaat dat daar meer variatie in zou moeten komen, ook eens patat, macaroni en nasi, dit om variatie te bevorderen. Dit was de Eye opener.

Bezuinigingen en nieuwe schijf van 5 wordt ingevoerd, We hebben een spiksplinternieuwe keuken met een nieuw menu. Ons doel is smakelijk eten te maken, met in inachtneming van gezondheid. Minder zout, minder vet. Daarbij zou het zo moeten zijn dat de porties kleiner worden waarbij minder wordt weggegooid. Alles wordt vers aangeleverd. Wat schrijver opvalt, is dat er geen varkensvlees op het menu staat. Ik maak Jeroen daarop opmerkzaam. Een christelijk ziekenhuis en geen varkensvlees op het menu? Waarom? Schrijver stelt, rundvlees is een risico i.v.m. BSE ( Jacob Creutzveld (ook wel gekkekoeienziekte genoemd) Gevogelte, waaronder Kip en Kalkoen ook een risico, te denken aan de vogelgriep. Het antwoord is simpel, “we kopen in samen met Erasmus en Maasstad Z.K.H.” Juist! Maar de patiënten in het Bethesda missen hun comfort eten, het karbonaadje en hun scholletje met wortel en puree.

Waarom al die klachten? Wat is er veranderd? Jeroen antwoord, eigenlijk is het menu verandert. We doen het met minder zout en meer kruiden om het eten smakelijk te maken. 3 menu’s per dag waaruit men kan kiezen. De vega loopt in het geheel niet, ook de andere menu’s zijn minder en dan voornamelijk op zaal.

Om de oorzaak te achterhalen stel ik de hamvraag, hoeveel mensen zijn er opgenomen en wat is de gemiddelde leeftijd van deze mensen. Het antwoord is verrassend: 172 bedden en een gemiddelde leeftijd van 74 jaar. Ik stel het mij voor, veel 70+ ers, en die zijn de AGV gewend ( Aardappel Groenten Vlees). Om deze mensen een Vega burger te geven en noten, dat is onbekend. Ook willen deze mensen daar zeker niet aan dus wordt het bordje teruggestuurd. Smakeloos en buitenissig. Dat gaat het niet worden. Ook geen speklapje? Helaas geen varkensvlees.
Hier is het spreekwoord van toepassing: “Wat de boer niet kent dat eet hij niet!” Dat komt het herstel van de patiënt niet ten goede. De woke is doorgedrongen tot de patiënt. De patiënt pikt dat niet.

Inzicht patiënten:

Patiënten zien het menu niet zo zitten, de broodmaaltijden zijn versoberd, Geen cervelaat, geen oude kaas meer. Becel en ander margarines zijn geschrapt ( dat is een goed ding). Echter, als je zoutarm aanhangt, moet het beleg ook daar aan voldoen, ik merkte op dat dat juist NIET het geval was. Veel verborgen zouten en geen zakje zout of zoutvaatje voorradig. Minder keus qua eten, maar ook qua drinken, de karnemelk, vroeger geschonken in theeglazen van 125cc nu in bekertjes van 75cc. Geen custard verkrijgbaar. Fruit? Dat is wel voorradig en eieren ook. Maar geen zout!

De warme maaltijd beleeft de patiënt als een zompige vochtige massa. Met Jeroen ga ik na hoe dit komt, want het gerecht is nl ook in het restaurant verkrijgbaar en daar smaakt het wel goed ( zoutvaatjes en peper op tafel). Het gaat dus mis als de maaltijden worden opgewarmd in de daarvoor bestemde warmhouder kasten. Het bordje met inhoud wordt op een dienblad gezet, over het bord wordt een magnetronplastic schaal gezet. De temperatuur wordt verhoogd richting de 80 gr. Dan gebeurt het volgende: Naarmate de temperatuur stijgt ontwijkt stoom die neerslaat tegen het plastic. Er vormen zich vochtdruppels die terugvallen op het bord met inhoud.

Dat zou dus anders moeten, de vorige containers met bord, zijn helaas versleten en vrij duur om aan te schaffen. Maar dat zou toch een optie zijn om de kwaliteit van het voedsel te verbeteren. Hier wordt nog verder over nagedacht.

De meeste klachten zijn nu achterhaald, de keuken heeft een leerslag gemaakt. Kip en Kalkoen wat zo vreselijk droog werd, wordt nu d.m.v. een citrus bad gewassen en geprepareerd, wat het gevogelte super mals maakt en zeer smakelijk.

Oplossingen en conclusie:

Halal inkoop is ongewenst, zeker voor een ziekenhuis die particulier is opgericht voor de christen.
Koffieautomaten zijn vervangen. Melk wordt nu ingevoerd zonder verborgen suikers. Helaas hangt er nu wel een prijskaartje aan.
Men heeft geen rekening gehouden dat ouderen niet willen wisselen van menu. Het oude is goed en dat hoeft niet verbeterd te worden. Dit was een ernstige vergissing.
De nieuwe keuken met apparatuur was noodzakelijk. Nu kan men gemakkelijk aan de hoge standaarden voldoen en bereid men het eten sneller en smakelijker. Personeel en patiënten krijgen dezelfde keuze al is de aanbieding anders. Voor de patiënt is dit nadeliger vanwege een extra behandeling door op te warmen ( condens). Er wordt bekeken hoe dit anders kan.

Er is een aanbeveling gedaan om gevogelte anders te behandelen, dit gebeurt nu zeker wat de kwaliteit van gevogelte beter uit de verf doet komen.

Er zal zeker worden teruggekeken naar de aanbevelingen in 2005, dit om patiënten beter te laten aansterken d.m.v. voedselkeuze.

Rondleiding:

Bij het gesprek met hoofd keuken hoorde een rondleiding. Deze rondleiding heb ik visueel vastgelegd en geeft een indruk hoe de nieuwe keuken bemand en gerund wordt. Personeel komt niet voor op de beelden, dit vanwege privacy redenen.

]